Bitcoins en andere cryptomunten groeien aan populariteit. Van de kleine belegger die uit interesse eens de digitale munt aankoopt, tot de meer actieve handelaars in deze munten: bij een breed publiek is het fenomeen wel bekend en meer dan ooit toegepast. De vraag die bij de beleggers alsook onder meer bij de banken rijst: hoe gaat de fiscus hiermee om? Zijn de gerealiseerde winsten belastbaar en zoja hoe? Hierbij in een nutshell de fiscale contouren.

Een cryptomunt is een soort virtuele munteenheid die via digitale platformen (blockchain technologie) aangekocht en verhandeld kunnen worden. De meest bekende zij Bitcoin, Ether, XRP, Dogecoin, etc. Wie cryptoportefeuilles aanhoudt of de munten verhandeld kan door de koersbewegingen belangrijke meerwaarden realiseren. Hoe vertaalt zich dit nu naar de aangifte in de personenbelasting?

Op vandaag is er nog geen specifiek wetgevend kader voor de fiscale kwalificatie van meerwaarden op deze cryptomunten. Vooralsnog is er ons evenmin rechtspraak terzake bekend. De geboorte van deze beleggingsvorm is dan ook nog vrij pril.

De algemene principes in fiscalibus kunnen evenwel als leidraad aangegrepen worden. Meer bepaald zullen de noties “normaal beheer van privé-vermogen”, “handelen met speculatief inzicht”, “beroepsmatig karakter” van de activiteit al een heel op weg helpen in het fiscale vraagstuk.

In essentie zal fiscale kwalificatie van de meerwaarden afhangen van de frequentie waarmee en de manier waarop de investeerder in kwestie handelt. We onderscheiden meer bepaald 3 mogelijke scenario’s:

1. particuliere belegging, binnen normaal beheer van privé-vermogen: geen belastbaarheid
   
   Denken we aan de situatie waarbij de geïnvesteerde bedragen eerder beperkt zijn en er weinig transacties gebeuren; kortom, voor de passieve belegger die eerder uit gezonde nieuwsgierigheid wat spaarcenten heeft ingezet in deze munten.
   
   
2. particuliere belegging, buiten normaal beheer van privé-vermogen: belastbaar als divers inkomen (basistarief van 33%)
   
   Dit is het geval wanneer de activiteit verder gaat dan wat van de gewone “goede huisvader” wordt verwacht. Meer concreet, als de geïnvesteerde bedragen de hoogte in gaan, als er frequent bijvoorbeeld dagelijks geageerd wordt, als men heeft geleend om de investering aan te gaan, als men gebruik maakt van specifieke apps, als er speculatieve intenties zijn, etc.
   De grens tussen normaal en abnormaal beheer is uiteraard niet steeds duidelijk te trekken en is feiten-gerelateerd.
   
   
3. beroepsbelegging: belastbaar als beroepsinkomsten aan progressieve tarieven (en sociale bijdragen)
   
   Dit kan het geval zijn wanneer de activiteit nog verder gaat en de belegger te werk gaat als ware het een (tweede) beroepsactiviteit. Luidens de rechtspraak is er over het algemeen sprake van een beroepswerkzaamheid “wanneer er een geheel van verrichtingen wordt gesteld die zich vaak genoeg voordoen en met elkaar verbonden zijn om een voortgezette bezigheid uit te maken en die vallen buiten de grenzen van louter beheer van privé-vermogen”.
   
   Concreet zal de beoordeling afhangen van: het aantal transacties, de bedragen, de wijze van organisatie, de ingezette (al dan niet professionele) middelen, de tijdsbesteding etc. Evenzeer de grens tussen professioneel en niet-professioneel is vaak niet zwart-wit en is opnieuw een feitenkwestie.

Hoe de fiscus er tegen aankijkt is vooralsnog niet concreet beschreven bijvoorbeeld bij circulaire. Wel is er de eerste rulingpraktijk die inzicht geeft hoe de administratie met de materie omgaat.

Begin 2018 gaf de rulingdienst in een nieuwsbrief uitdrukkelijk te kennen dat beleggingen in virtuele munten naar haar oordeel “doorgaans een speculatief karakter hebben en de inkomsten bijgevolg diverse inkomsten vormen in de zin van artikel 90, al. 1, 1 ° WIB 92 (of beroepsinkomsten wanneer de inkomsten gerealiseerd zijn in het kader van een beroepswerkzaamheid).”

Sinds 2017 werden reeds rulings in die zin uitgevaardigd. De aard van deze beleggingsvorm oogt inderdaad van nature uit, in de meeste gevallen, eerder speculatief.

Medio 2018 lijkt de rulingdienst op zoek te zijn gegaan naar wat meer nuance. Meer bepaald heeft zij op haar website een vragenlijst (17 vragen) gepubliceerd. De antwoorden op de vragen zouden haar moeten “toelaten om kennis van zaken te oordelen over het toepasselijk taxatieregime (vrijgesteld privé inkomen, divers inkomen of beroepsinkomen) van de meerwaarde(n) gerealiseerd bij de overdracht (verkoop, omzetting, …) van uw cryptomunten.”

De vragen luiden onder meer:

• Op welke wijze bent u in het bezit gekomen van cryptomunten (bv. via erfenis, schenking, persoonlijke investering, wederbelegging van vervreemde roerende of onroerende goederen?
• Sinds hoeveel jaar investeert u in cryptomunten?
• Voor welk (totaal)bedrag heeft u reeds geïnvesteerd in cryptomunten?
• Wat is de frequentie van de aan- en verkoopverrichtingen (eenmalig, dagelijks, wekelijks, maandelijks, enkele malen per jaar)? -
• Koopt of verkoopt u de cryptomunten via een geautomatiseerd proces of via automatische software? Hebt u dit proces/deze software zelf ontworpen
• Wat is uw huidige beroepsactiviteit? Welke studies hebt u gedaan?
• Welk percentage van uw totale (roerende) vermogen heeft u geïnvesteerd in cryptomunten? Investeert u nog in andere roerende goederen (bv. aandelen, obligaties, schilderijen, goud, …)?
• Hebt u beroep gedaan op leningen voor de financiering van uw aankopen in cryptomunten?
• Doet u beroep op het advies van professionelen uit de financiële en/of informaticasector?

Sindsdien zijn alvast rulings uitgevaardigd waarin, aan de hand van de vragenlijst, ook wordt besloten tot normaal beheer van privévermogen en dus belastingvrije meerwaarden op de munten. Het betreft meer bepaald casussen waarin: de betrokkene nooit actief is geweest in de financiële sector, de investering heeft gefinancierd met eigen middelen, de bedragen beperkt zijn, de munten niet aangekocht zijn via een geautomatiseerd proces of via automatische software, men niet actief is op fora of blogs inzake cryptomunten, men geen beroep doet op professionele bijstand, men de cryptomunten meerdere jaren in bezit houdt (“buy and hold”), etc.

In de rulingpraktijk kan in ieder geval bevestiging worden gezien van de voormelde algemene principes en de 3 mogelijke fiscale kwalificaties op grond daarvan. De vragenlijst is alvast een handige tool om zich te oriënteren bij de vraag naar het al dan niet “normaal beheer”, het “speculatieve” van de verrichting, dan wel “beroepsmatige” karakter.

Cryptomunten waaronder Bitcoins zijn in opmars. Belangrijke meerwaarden kunnen ermee worden gerealiseerd. Een beleggingsopportuniteit! Specifieke wetgeving voor de fiscale behandeling ervan ontbreekt vooralsnog. Uit de algemene principes volgt dat de inkomsten zowel als belastingvrij (normaal beheer van privévermogen), dan wel als divers inkomen (abnormaal beheer van privévermogen, speculatief inzicht), dan wel als beroepsinkomsten (beroepsmatige activiteit) kunnen kwalificeren. De frequentie en de manier waarop men handelt is doorslaggevend. De rulingpraktijk geeft een blik op de administratieve aanpak terzake. We maken graag de oefening in concreto met u.